Φυτικές Ίνες
ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΣΚOΠΗΣΗ
Επιδημιολογικές έρευνες στην Αφρική και αλλού έδειξαν ότι τοπικοί πληθυσμοί, που περιλαμβάνουν μεγάλες ποσότητες φυτικών ινών στη διατροφή τους, αγνοούν ασθένειες, οι οποίες κυριολεκτικά θερίζουν στις ανεπτυγμένες χώρες, όπως καρδιοπάθειες, καρκίνος παχέος εντέρου, διαβήτης, παθήσεις χολής, κιρσοί, αιμορροΐδες, δυσκοιλιότητα, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, εκκολπωματίτιδα, παχυσαρκία.
Oι παραπάνω έρευνες αναδεικνύουν το σοβαρότατο πρόβλημα υπάρξεως δύο παθογόνων αιτιών που αυξάνουν κατακόρυφα τη νοσηρότητα στο δυτικό, κυρίως, ημισφαίριο.
Η πρώτη αιτία -η πρωτογενής- είναι η δραματική μείωση των φυτικών ινών στη διατροφή μας κατά τα τελευταία 50-70 χρόνια, πράγμα εντελώς πρωτόγνωρο για το πεπτικό μας σύστημα, που είναι δομημένο να λειτουργεί με τη διέλευση μέσα από αυτό πολύ μεγαλύτερης μάζας φυτικών ινών.
Η δεύτερη αιτία -η δευτερογενής- είναι η μείωση των ζωτικών συστατικών, όπως οι βιταμίνες και τα μέταλλα, και η αύξηση των λιπών και των ραφιναρισμένων υδατανθράκων (ζάχαρη, άμυλο) που συνοδεύει, κατά κανόνα, την αφαίρεση των φυτικών ινών.
Ας πάρουμε για παράδειγμα δύο από τις κοινότερες και πιο σημαντικές τροφές μας, το σιτάρι και το ρύζι: από τον κόκκο τους αφαιρείται με τη σύγχρονη επεξεργασία η εξωτερική τους στοιβάδα και το φύτρο, και μαζί μ’ αυτά οι φυτικές ίνες και τα πολύτιμα μέταλλα, οι βιταμίνες και οι πρωτεΐνες, ενώ το μόνο που σχεδόν παραμένει είναι το άμυλο, ένα συστατικό σε υπερεπάρκεια σήμερα, που συνήθως δεν προσφέρει τίποτα περισσότερο από “άδειες θερμίδες”.
Τα αποτελέσματα μιας τέτοιας πρακτικής έγιναν παταγωδώς αντιληπτά, όταν πληθυσμοί της ΝΑ. Ασίας που είχαν σαν βασική τους τροφή το ρύζι άρχισαν να προσβάλλονται μαζικά από τη θανατηφόρο ασθένεια Beri-Beri (που οφείλεται σε σοβαρή ανεπάρκεια βιταμίνης Β-1) μόλις άρχισαν να καταναλώνουν επεξεργασμένο ρύζι.
Δυστυχώς, άλλες ασθένειες δεν έχουν τόσο γρήγορη εξέλιξη, όσο μια σοβαρή αβιταμίνωση, έτσι η σχέση μεταξύ αιτίας και αποτελέσματος δεν είναι πάντα τόσο καθαρή.
Αυτό επιτρέπει σε όσους εμπλέκονται με το θέμα – παραγωγοί, βιομήχανοι, αρχές, ιατρικός κόσμος, καταναλωτές κ.λ.π. – να εφησυχάζουν και να βολεύονται με μια κατάσταση που σε άλλους μεν αποφέρει κέρδη, άλλους όμως (και είναι απελπιστικά πολλοί) τους οδηγεί, μέσο-μακροπρόθεσμα, στην απώλεια της υγείας τους.
Ι∆ΙOΤΗΤΕΣ ΦΥΤΙΚΩΝ ΙΝΩΝ
Oι φυτικές ίνες είναι πολυζαχαρίτες που είναι αδύνατον να διασπαστούν από τα πεπτικά ένζυμα του ανθρώπου, άρα δεν χωνεύονται, διασπώνται, όμως, εν μέρει, από τα βακτήρια του εντέρου.
∆ιακρίνονται σε υδατοδιαλυτές, ευρισκόμενες εν αφθονία στη βρώμη, κριθάρι, φασόλια, μήλα, αχλάδια, καρότα ψύλλιο κ.λ.π. και σε μη υδατοδιαλυτές, ευρισκόμενες εν αφθονία στο πίτουρο σιταριού, ρυζιού και κριθαριού, στις φακές, στο σέλινο, στις φλούδες των φρούτων, στις ρίζες των λαχανικών κ.λ.π.
Oι υδατοδιαλυτές φυτικές ίνες μειώνουν τη χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια και επιβραδύνουν την απορρόφηση των ζαχάρων από το έντερο, πράγμα ιδιαίτερης σημασίας για τους διαβητικούς. Επιπλέον, έχουν το πλεονέκτημα να μην περιέχουν φυτικό οξύ, το οποίο δεσμεύει μέρος των μεταλλικών στοιχείων και τα καθιστά μη απορροφήσιμα από το έντερο.
Oι μη υδατοδιαλυτές φυτικές ίνες είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για την καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας, αυξάνοντας τον όγκο του περιεχομένου του εντέρου και βελτιώνοντας την κινητικότητα του, ενώ δεσμεύουν ή παρασύρουν, και τελικά αποβάλλουν διάφορες τοξίνες. Επιπλέον, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι μειώνουν δραστικά τον κίνδυνο καρκίνου του πα- χέος εντέρου και εκκολπωματίτιδας.
ΑΝΤΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ – ΠΡOΦΥΛΑΞΕΙΣ
Απότομη αύξηση των φυτικών ινών με τη διατροφή ή και με συμπληρώματα φυτικών ινών, μπορεί να προκαλέσει αέρια. Όσοι υποφέρουν από την πάθηση του Crohn (φλεγμονώδης, ελκώδης πάθηση των εντέρων) φαίνεται ότι ευεργετούνται σημαντικά από τη λήψη φυτ. ινών (Br Med J, 1979, 2:764-6), εν τούτοις θα πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό τους αν πρόκειται να πάρουν συμπληρώματα φυτικών ινών ή να αυξήσουν δραστικά τις φυτικές ίνες της διατροφής τους.
Ένα συμπλήρωμα που αποτελείται κυρίως από φυτικές ίνες ή μια τροφή πολύ πλούσια σε φυτικές ίνες δεν θα πρέπει να λαμβάνονται ταυτόχρονα με μεταλλικά συμπληρώματα ή με φάρμακα, γιατί κατά την ταυτόχρονη διέλευσή τους από το έντερο οι φυτικές ίνες μπορεί να δεσμεύσουν μια σημαντική ποσό- τητα μετάλλων ή φαρμακευτικών ουσιών, καθιστώντας τα παραπάνω σκευάσματα λιγότερο αποτελε- σματικά.
Πηγή: Κατάλογος-Οδηγός Nature’s Plus, ελληνική έκδοση 2011